پرداخت فرش به چند روش انجام می گیرد ؟

پرداخت فرش به روش های سنتی و ماشینی صورت میگیرد.

در روش سنتی یا دستی با استفاده از قیچی های مخصوص پرداخت انجام میگیرد و در روش ماشینی از دستگاه تراش برقی مخصوص استفاده میشود. این دستگاه به صورت دورانی بر روی فرش کشیده شده و عملیات پرز زنی انجام میگیرد. (با ماشین اصلاح های قدیمی هم میتوان فرش را پرداخت کرد).

نکته : برای پرداخت تابلو فرش های کوچک با انداره نهایتأ 20 سانتی متری میتوان از دستگاه موزر یا ماشین اصلاح استفاده کرد.

پرداخت در دو زمان انجام میگیرد

1 در حین بافت فرش

2 پس از پایان بافت فرش

پرداخت در حین بافت

هنگامی که بافنده خود میخواهد عمل پرداخت را انجام دهد پس از 2 الی 4 رج که بافته  شد به کوتاه کردن پرز ها میپردازد در این شیوه غلط بافی فرش مشاهده و رفع میگردد برخی کارشناسان معتقدند این روش باعث ارتباط عاطفی بین بافنده با نقش و طرح میگردد.در شهرهای اصفهان،اراک ، قم ، ورامین ، اذربایجان و ناحیه های غربی ایران پرداخت در حین بافت صورت میگیرد.

پرداخت پس از بافت فرش

بعد از اینکه بافت فرش به اتمام میرسد چند سانتیمتر گلیم زده میشود و در پایان تارهای چله به آرامی قیچی شده و فرش را روی زمین پهن میکنند و پرزهای بلند با عمل پرداخت هم سطح میگردند. در حال حاضر در بسیاری از مراکز قالیبافی پرداخت فرش به صورت ماشینی صورت میگیرد.

اگر در حین پرداخت پرز های فرش بیش از حد چیده شوند به گونه ای که با دست حرکت پرزها لمس نشود به ارزش و کیفیت فرش لطمه زیادی وارد شده  و به این فرش ها ته خواب یا خواب  کوتاه گفته میشود. پرداخت فرش کاری تخصصی و دقیق  است که افراد متخصص و ماهر در این زمینه میتوانند این عمل مهم را انجام دهند چرا که در صورت کوچکترین اشتباه تمام زحمات بافنده به هدر میرود. گاهی در هنگام پرداخت سنگ زدن قالی انجام میشود در این عملیات فلس های الیاف پشمی صیقل داده شده  و رنگ های اضافی پشم ها از بین میرود و فرش حالت مخملی و ابریشمی پیدا میکند .

از فواید پرداخت فرش این است که طرح و نقش  قالی جلوه زیباتری پیدا میکند .

ارتفاع پرز فرش درهنگام پرداخت مانند تعداد گره ، نوع گره ، تعداد پود ، اندازه ریشه و ... از مشخصه های تشخیص بافت هر منطقه از ایران میباشد. و با توجه به اینکه فرش پا میخورد و زیبایی فرش بیشتر نمایان میشود باید پرز ها را با ارتفاع مناسبی کوتاه کرد.

پرداخت برجسته :  

پرداخت برجسته نوعی از پرداخت  است که با استفاده از قیچی مخصوص بنام قیچی سرنخ انجام میشود برجسته زنی  بیشتر برای تابلو فرش ها به کار میرود این برجستگی ها زیبایی تابلوفرش هارا دو چندان میکند البته باید در نظر داشته باشید که هر فرشی قابل برجسته شدن است ولی بستگی به طرح و نقش دارد درهمه فرش ها برجسته زنی سبب زیباتر شدن نمیشود هم چنین بافنده باید در نظر داشته باشد که نیازی نیست نخ را زیاد بلند بگیرد چراکه در پایان بافت احتمال اینکه نخ کم بیاید و دو رنگ شود زیاد است ارتفاع نخ بین 3 تا 3.5 سانتی تر برای برجسته زنی کافی میباشد.  

نکته :

گاهی فرش های قدیمی و کهنه که خیلی پا خورده اند و یا غیر اصولی شسته شده اند باعث شده که رنگ و لعاب اولیه خود را از دست  بدهند پرداخت راه حل مناسبی برای برگرداندن زیبایی و طراوت اولیه به فرش خواهد بود . البته تنها در مورد فرش های دستباف چنین است برای فرش های ماشینی پرداخت باعث میشود فرش طی گذشت مدتی نازک گردد.

منبع: مدیریت مطالب قالیشویی غرب مشهد ، سیرمان